Με αφορμή το video που αναρτήθηκε προ ημερών στο kalymnos-news.gr για την Παναγιά του Λαφασιού και το σχετικό ρεπορτάζ με το θέμα των αγιογραφιών στο εσωτερικό της μικρής εκκλησίας, ανέτρεξα στο αρχείο της εφημερίδας «Η ΚΑΛΥΜΝΙΑΚΗ» του αείμνηστου Μιχαήλ Ζαϊρη στην οποία αρθρογραφούσα στην τελευταία σελίδα και ανέσυρα ένα άρθρο μου με τίτλο « Στην Παναγία του Λαφασιού ή των Λουβών».
Το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε πριν 8 χρόνια στο φύλλο της “ΚΑΛΥΜΝΙΑΚΗΣ” στις 16 Ιουνίου 2011 και περιέχει ενδιαφέροντα ιστορικά στοιχεία για το Ναό, αρκετές λεπτομέρειες για τις αγιογραφίες όσο και για το Λεπροκομείο.
Στοιχεία που είναι άγνωστα στους περισσότερους Καλύμνιους και Καλυμνιές ιδιαίτερα νέων ηλικιών
Το εν λόγω άρθρο το παραθέτουμε αυτούσιο όπως δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα εκείνη την εποχή
Στην Παναγία του Λαφασιού ή των Λουβών
Πηγαίνοντας στο Βαθύ ,μόλις ξεφύγεις από τη συνοικία Λαφάσι και προχωρήσεις λίγο ακόμα ,δεξιά υπάρχει ένας δρόμος που σε οδηγεί στις εγκαταστάσεις Ψαρομπά.
Αν τον ακολουθήσεις βρίσκεσαι σ’ ένα ξεχωριστό τοπίο.
Είναι ένα πλάτωμα απ’ όπου ξανοίγεται μπροστά σου ένας κόλπος. Στην περιοχή, εκτός των άλλων κτισμάτων παλιών και νέων, υπάρχει και μια μικρή εκκλησία, αυτή της Παναγίας του Λαφασιού ή των Λουβών, αφιερωμένη στη γέννηση της Παναγίας (εορτάζει 8 Σεπτεμβρίου).
Είναι και νεκροταφείο. Ο ρυθμός της είναι αυτός της ευθείας, χωρίς τρούλο, με καμαροσκέπαστη οροφή. Είναι ανακαινισμένη και πολύ περιποιημένη. Μπαίνοντας αριστερά είναι μία εικόνα της Παναγίας, που η ευσέβεια των πιστών έβαλε μπροστά της μια προσευχή-ύμνο με αλφαβητική σειρά.
Στο τέμπλο είναι εικόνες από το χέρι γνωστού Καλύμνιου αγιογράφου, του Τιμόθεου Κουρούνη. Στην οροφή είναι ο παντοκράτορας και οι Ευαγγελιστές (σ’ αυτές δεν ξεχωρίσαμε υπογραφή) Πρέπει να ήταν ζωγραφισμένη όλη εσωτερικά, αλλά με το χρόνο έγιναν πολλές φθορές. Στο τέμπλο ξεχωρίζει η υπογραφή του Τιμόθεου Κουρούνη στις εξής εικόνες:
Χριστός (δαπάναις Ιωάννη Κ.Τομάζου), Παναγία (δαπάναις Καθολικής Μελισσά) ,Άγιος Ιωάννης, Άγιος Γεώργιος (δαπάναις Ι.Α.Τηλιακού).
Πάνω από το τέμπλο είναι ο Μυστικός δείπνος στο μέσον , και δεξιά και αριστερά οι 12 Απόστολοι.
Στην είσοδο αριστερά είναι οι Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη.
Οι περισσότερες αγιογραφίες στους τοίχους δεν διακρίνονται καλά.
Ένας από τους λόγους που με οδήγησαν εκεί, είναι το γεγονός πως στη θέση αυτή υπήρχε Λεπροκομείο (λουβοί είναι οι λεπροί)., που λειτούργησε από τις αρχές του 20 αι. και μέχρι σχεδόν τον πόλεμο.
Τα κτίριά του σχεδόν ερειπωμένα, φαίνονται σε μικρή απόσταση από την εκκλησία.
Είχαμε κι εμείς τους λεπρούς μας ,που θυμηθήκαμε με αφορμή το βιβλίο και την πετυχημένη τηλεοπτική σειρά το «Νησί» .
Το Λαφάσι δεν είναι νησί, όπως η Σπιναλόγκα, όμως και στο μέρος αυτό πήγαιναν από τη θάλασσα, καθώς δεν υπήρχε δρόμος.
Το Λεπροκομείο ήταν Δημοτικό και μεταφέρθηκε εκεί από τη θέση παλαιό Λεπροκομείο ,που βρισκόταν εκεί που είναι σήμερα οι εγκαταστάσεις- κτίρια του οίκου Βουβάλη, στην ιχθυόσκαλα . Παλιότερα μάλλον δεν υπήρχε τόπος δημοτικός να τους φιλοξενεί.
Βρίσκομε πληροφορίες πως στη θέση Πλατζιόστρατα στο Χωριό (ο δρόμος που οδηγεί από το Χωριό στην Πόθια) ,υπήρχε πηγάδι απ’ όπου έπαιρναν νερό οι λεπροί με τους αραούς (ασκοί από δέρμα ζώου δεμένοι με σχοινί, που είχαν στο στόμιο χινοπόδια, ή αρατσίνακα )
Αναφέρεται πως όταν οι κάτοικοι της Καλύμνου κάθονταν στο Κάστρο (κατέβηκαν το 18 αι.) ,οι λεπροί έμεναν στους ποταμούς.
Εκεί γύρω υπάρχουν σπηλιές. Έμεναν σε αυτές;
Γι’ αυτό έπαιρναν νερό από το –πηγάδι της Πλατζιόστρατας, που δεν έχει εντοπιστεί και πίστευαν πως είχε πολύ νερό και από τον πάτο του περνούσε ποταμός.
Τους φανταζόμαστε να περιφέρονται ως οι 10 λεπροί του Ευαγγελίου που είπαν το: « Ιησού επιστάτα, ελέησον ημάς» Και ο Ιησούς εκείνους τους ελέησε και καθαρίστηκαν.
Είναι ένα θέμα αυτό του λεπροκομείου ,που αφορά την κοινωνική μέριμνα στο νησί μας σε χρόνια σκλαβιάς (Τούρκοι, Ιταλοί), σε εποχές που η επιστήμη δεν είχε μέσα θεραπείας και κρύβει πολύ πόνο.
Αξίζει να το μελετήσουμε περισσότερο.
Μόνη παρηγορία των απόκληρων εκείνων στην ερημική τοποθεσία του Λαφασιού, η Παναγία, που γλυκαίνει με το μελιχρό φως των καντηλιών της τις ασέληνες νύχτες και στέκει άγρυπνος φρουρός των εκεί αναπαυομένων πατέρων και αδελφών μας
Ευχαριστίες στους: Μιχαήλ Αλαχούζο ,Παναγιώτη Κουλιανό, Σεμίραμι Ψαρομπά, πατέρα Ιωάννη Χαλκίτη, Μιχάλη Μπαϊράμη .