Του Παναγιώτη Γιαμαίου-Εκπαιδευτικού,Προέδρου του Αναγνωστηρίου “ΑΙ ΜΟΥΣΑΙ”
Παρακολούθησα με πολύ μεγάλη προσοχή την ενημερωτική μυσταγωγία που είχαμε την τύχη να ζήσομε το βράδυ της 25 ης Ιανουαρίου στο Αναγνωστήριό μας, με προσκεκλημένους τους κ.: Άγγελο Συρίγο, Βουλευτή και καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο Πανεπιστήμιο,
Κωνσταντίνο Φίλη, διεθνολόγο, και Δ/ντή του ΙΔΙΣ, Σταύρο Λυγερό, δημοσιογράφο-αναλυτή και Παύλο Τσίμα, επίσης δημοσιογράφο-αναλυτή.
Μια τετράδα, δηλαδή, κορυφαίων διεθνολόγων- αναλυτών της χώρας. Η τρίωρη καθηλωτική κι απολαυστική ανάλυσή τους με έβαλε το βράδυ της ίδιας μέρας σε σκέψεις. Σκέφτηκα: Τι αποκόμισα, τελικά, απ’ αυτήν την καταιγιστική και πολύπλευρη αποκωδικοποίηση κι ερμηνεία όσων συμβαίνουν γύρω μας;
Έτσι κάθισα και κωδικοποίησα την αποκωδικοποιημένη συζήτηση των τεσσάρων ομιλητών, καταλήγοντας σε δέκα (10) δικά μου συμπεράσματα, τα οποία θέλω να μοιραστώ μαζί σας και, κυρίως, με όσους δεν είχαν την τύχη να παρακολουθήσουν ζωντανά αυτή την εκ
βαθέων ανάλυση των «γεωπολιτικών κραδασμών στην περιοχή μας»:
Συμπέρασμα 1ο : Ο Ερντογάν δεν είναι ο ίδιος, τουλάχιστον όσον αφορά στην πολιτική του συμπεριφορά, μ΄αυτόν που γνωρίσαμε προ του 2016. Από τότε που κέρδισε τον εσωτερικό εμφύλιο (πραξικόπημα του 2016) έχει, προφανώς, αλλάξει. Ο νέος Ερντογάν, μονοκράτορας
πλέον, (σουλτάνος) προσπαθεί τα τέσσερα τελευταία χρόνια να καλλιεργήσει και να εμπεδώσει στο εσωτερικό της χώρας του ένα νέο όραμα. Αυτό του Νεοοθωμανισμού. Έτσι η Τουρκία, αργά αλλά σταθερά, εξελίσσεται ή ολισθαίνει καλύτερα σε μια αναθεωρητική δύναμη. Δεν έχειαλλάξει, όμως, μόνο ο Ερντογάν. Έχει αλλάξει κι ο κόσμος. Κι αυτό ερμηνεύεται από το δεύτερο συμπέρασμα που ακολουθεί:
Συμπέρασμα 2ο : Διανύουμε τα τέσσερα τουλάχιστον τελευταία χρόνια, συνεχή υποχώρηση της δικαιοπρακτικής τάξης που καθόρισαν οι ΗΠΑ μετά τον 2 ο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι Αμερικανοί βρίσκονται σε φάση αναχωρητισμού από την περιοχή της Μ. Ανατολής. Και τούτο γιατί έγιναν αυτάρκεις σε ενέργεια για πολλούς λόγους. Ο Ομπάμα πίστευε ότι το κενό μετά την αποχώρηση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας του σ΄αυτήν θα το κάλυπτε η
Ευρωπαϊκή Ένωση. Τον Τραμπ, αντιθέτως, δεν τον ενδιαφέρει η συνέχιση αυτής της παρουσίας,στοιχείο που βρίσκει σύμφωνο κι ένα πολύ μεγάλο μέρος του αμερικανικού λαού. Γι΄αυτό αποσύρει σταδιακά στρατιωτικές δυνάμεις από τη Μ.Α. Το κενό αυτό, απ΄τη στιγμή που η Ε.Ε αδρανεί ή αδυνατεί, να το καλύψει, έρχονται να το καλύψουν άλλες περιφερειακές δυνάμεις,όπως Ρωσία και Τουρκία. Κατά συνέπεια τίποτα δεν είναι πλέον αυτονόητο. Όλα στη διεθνή σκηνή, και ιδίως στη γειτονιά μας, είναι ρευστά. Δεν είναι αυτονόητο τίποτα.
Συμπέρασμα 3ο : Εμείς οι νησιώτες του Ανατολικού Αιγαίου, οι ακρίτες της χώρας και της Ευρώπης, κατοικούμε πάνω σε μια διαχωριστική γραμμή. Ανατολικά μας είναι ο κόσμος του πολέμου και δυτικά μας ο κόσμος της ειρήνης. Έχουμε την ατυχία να έχουμε έναν δύστροπο και πολεμοχαρή γείτονα. Δεν μπορούμε να κόψουμε με μαχαίρι τη γη μας και να τη μεταφέρουμε αλλού, σε ασφαλή νερά. Στον Ατλαντικό επί παραδείγματι. Γι’ αυτό η διατήρηση της ειρήνης σ΄αυτό το όριο θα έχει πάντα κόστος, προϋποθέτει μεγάλο και συνεχές τίμημα!
Συμπέρασμα 4ο : Στόχος της σημερινής Τουρκίας υπό τον Ερντογάν είναι η επιβολή της άποψής της σ΄ολη την Ανατολική Μεσόγειο. Το …μεγάλο παιχνίδι δε θα παιχτεί στο Αιγαίο αλλά στην Ανατολική Μεσόγειο. Η ανασύσταση της Νέας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
προβλέπει ανοίγματα και προσάρτηση της απέραντης «γαλάζιας πατρίδας», αυτής, δηλαδή, της Α. Μεσογείου. Γι’ αυτό και η πιθανότητα ενός θερμού επεισοδίου είναι και πάλι πιο κοντά.
Είναι απαραίτητη η αυτοσυγκράτηση, όχι, όμως, η υποχωρητικότητα.
Συμπέρασμα 5ο : Οι Τούρκοι ποτέ δε χτυπάνε. Σπρώχνουν, πιέζουν μέχρι εκεί που αντιλαμβάνονται ότι …τους παίρνει. Εάν βεβαιωθούν ότι είσαι αποφασισμένος να τους αντιμετωπίσεις, δεν προχωρούν. Απόδειξη ότι: α. Στην Κύπρο κάνανε την εισβολή τον Ιούλιο του 1974, όταν είχαν τη διαβεβαίωση από τις ΗΠΑ ότι μπορούν να το κάνουν. β. Εισέβαλαν
πρόσφατα στη Συρία για να επιβάλουν, τάχα, το σχέδιό τους, αφού πήραν το πράσινο φως και από τους Αμερικανούς και από τους Ρώσους. Επαναλαμβάνω αυτό που ειπώθηκε: « Εάν οι Τούρκοι βεβαιωθούν για την αποφασιστικότητά μας, ότι εννοούμε αυτά που λέμε, δε θα
προχωρήσουν σε επιθετικές ενέργειες!»
Συμπέρασμα 6ο : Η Τουρκία παίρνει συνεχώς πρωτοβουλίες κι εμείς ακολουθούμε,αμυνόμαστε. Η Τουρκία δηλώνει: «Αυτά είναι δικά μου» Η Ελλάδα δε λέει: «Αυτά είναι δικά μου» αλλά λέει στην Τουρκία: «Αυτά δεν είναι δικά σου». Δεν έχουμε καταθέσει συντεταγμένες από το 2012 στον ΟΗΕ. Δεν έχουμε προβεί σε οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ με τις γειτονικές μας χώρες και, ασφαλώς, με την Τουρκία. Δε χρειάζονται πολεμικά πλοία για να το πράξουμε. Ένα απλό χαρτί πρέπει να αποστείλουμε στον ΟΗΕ. Δεν είναι ούτε αυτό εύκολο, γιατί, προφανώς, θα αντιδράσει η Τουρκία.
Συμπέρασμα 7ο : Εφιάλτης της Τουρκίας είναι η νόμιμη διεύρυνση των χωρικών μας υδάτων στα 12 μίλια (όπου φυσικά υπάρχουν τέτοια θαλάσσια ανοίγματα). Είμαστε η μόνη χώρα στον κόσμο που δεν το έχει πράξει.
Συμπέρασμα 8ο : Το Δικαστήριο της Χάγης δε θα είναι για μας μια εύκολη υπόθεση. Υπάρχει πρόβλημα, γιατί η Τουρκία ζητά περισσότερα απ’ αυτά που είμαστε έτοιμοι να διαθέσουμε. Οι αποφάσεις του Ελσίνκι το 1999 δε βοήθησαν σ΄αυτό. Η σημερινή Τουρκία δεν ενδιαφέρεται πλέον να μπει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εμείς δεχόμαστε ως μοναδικό θέμα συζήτησης τον καθορισμό της υφαλοκρηπίδας. Οι Τούρκοι θέλουν να συζητηθούν κι άλλα θέματα, όπως: Γκρίζες ζώνες, ελληνικά νησιά τα οποία θεωρούν ότι τα έχουμε καταλάβει, ενώ …είναι δικά τους, (Ψέριμος, Φούρνοι, Αγαθονήσι, Λέβιθα κλπ.), δεν αναγνωρίζουν το δικαίωμά μας για επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα 12 μίλια, ζητούν αποστρατικοποίηση των νησιών κλπ. Αυτό μας υποχρεώνει να πάμε, αν πάμε στη Χάγη, μόνο με συνυποσχετικό για το τι θα συζητηθεί, επί του οποίου, όπως γίνεται αντιληπτό, δεν υπάρχει περίπτωση να
συμφωνήσουμε. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εξουσιοδοτηθεί το Ανώτατο αυτό Διεθνές Δικαστήριο να εξετάσει και να δικάσει, να αποφασίσει, δηλαδή, επί υφιστάμενων δικών μας κυριαρχικών δικαιωμάτων, που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο και από το Δίκαιο της Θάλασσας. Άρα, γρίφος τεράστιος.
Συμπέρασμα 9ο : Μια ενδεχόμενη πολεμική εμπλοκή θα βλάψει σημαντικά και την Τουρκία. Και στρατιωτικά αλλά και οικονομικά. Κι απ΄τη στιγμή που ο Ερντογάν ως ηγέτης της χώρας του ενδιαφέρεται για την ευημερία και την πρόοδο του λαού του, δεν είναι αφελής να
τον σύρει σε οδυνηρές πολεμικές περιπέτειες άνευ ουσιαστικού λόγου. Είναι μεγάλο ρίσκο γι’ αυτόν η πολεμική σύγκρουση, γιατί μια ενδεχόμενη αποτυχία φέρνει, συνακόλουθα, και το πολιτικό του τέλος. Κι αυτό μπορεί να είναι τέλος όμοιο μ΄ εκείνο του Μεντερές…
Συμπέρασμα 10: Αυτά που μπορούν να βάλουν φρένο στην επιθετικότητα της Τουρκίας και να υπάρχει ουσιαστική και βέβαιη αποτροπή μιας σύρραξης είναι: α. Η ισχύς. Η στρατιωτική ισχύς. Αυτήν καταλαβαίνει μόνο, δυστυχώς, ο γείτονας. Γι΄αυτό πρέπει να διαθέτουμε σύγχρονα οπλικά συστήματα, άρτια εκπαιδευμένο στρατό και στα τρία όπλα, μα πάνω απ’ όλα ομοψυχία, εθνική ομοψυχία. β. Οι καλές σχέσεις και συμμαχίες μας με ισχυρούς- στρατιωτικά και διπλωματικά – παίχτες της διεθνούς πολιτικής σκηνής. Και, ευτυχώς, σ’ αυτή τη φάση έχουμε πολύ καλές σχέσεις και με ισχυρούς γείτονες και με τη Γαλλία αλλά και με την Αμερική, την οποία δεν έχουμε, τουλάχιστον, απέναντι. Ίδωμεν…
