Με αφορμή την προσεγμένη και όμορφη παρουσίαση από το Γιάννη Χειλά ενός νοσταλγικού ποιήματος του Καλύμνιου ποιητή Γιάννη Δ. Γεράκη,για τις Άγιες τούτες μέρες αλλά και για τις εκλογές που ακολουθούσαν αμέσως μετά τα Χριστούγενα, για την ανάδειξη Δημάρχου- Δημογέροντα αξίζει να κάνουμε κάποια σχόλια.
Παραθέτουμε από την ποιητική συλλογή του Γιάννη Γεράκη «Από τη ζωή της Καλύμνου» που γράφτηκε το Δεκέμβριο του 1949, το σχετικό απόσπασμα του ποιήματος για τα “Χριστούγεννα” και αναφέρεται στις εκλογές:
Την άλλη μέρα θύελλα, απ’ άκρου έως άκρου
ανάστατη η Κάλυμνος, η εκλογή Δημάρχου.
Ψηφίζαμε μες στο Χριστό, καμπάνες αντιχούσαν,
οι Κομματάρχες τρέχανε και πώς μας χαιρετούσαν!
Ίντα χαμπάρια Σύντεκνε; Πώς πάει η φαμελιά σου;
Τι κάμνει η Συντέκνισσα; Καλά ναι τα παιδιά σου;
Το νου σου, αξαερφάκι μου, το ψήφο να μου ρίξεις,
κι όταν θα βγω ‘γω Δήμαρχος, δα δεις και θε να φρίξεις!
Θα την ιδής την ΚΑΛΥΜΝΟ και δεν θα την γνωρίζεις,
λιμάνια, πούντους και νερά, δρόμους και ό,τι ορίζεις.
Το πρόγραμμά μου το λοιπόν, σαφώς θα αναπτύξω.
την άμοιρη φτωχολογιά θέλω να περιπτύξω.
Θα φτιάξω τη δεξαμενή εις τον Προφήτη Ηλία,
νερά καθάρια, μπόλικα, ανθώνες ποικιλία.
Τα πλοία θα πλευρίζουνε, που λές αξαερφάκι
για να φορτώνουν εύκολα τη θρύμπη, το λισφάκι.
Σιδηροδρομική γραμμή, θα φέρνει το φλασκούνι,
τους σκούλους, την αλισφακιά και το αρακατσούνι!
Θα φτιάξω εγώ στο Φάραγγα έναν υδατοφράκτη,
Να το λευκό το κάρβουνο! Η καύσιμος η ύλη!
Το πρόβλημα το έλυσα, αγαπητοί μου φίλοι.
Και τώρα εργοστάσια, στο Τσουκχαλιό, στην Πόθια,
Μπροστά, στη Χώρα, στο Βαθύ. Κάλυμνος, όξω φτώχεια!
Να βρει δουλειά κάθε φτωχός, να μη περιφρονιέται,
που για το μεροκάματο σαν είλωτας πουλιέται.
Θα σπείρω σφουγγαρόσπορο, στης Κάλυμνος τον κόλπο,
σφουγγάρια να θερίζουμε, μελάθια δίχως κόπο.
Να λείψει πια η Μπαρμπαριά με τόσες αβαρίες,
η Κρήτη, τ’ άγρια νησιά, μ’ αυτούς τους καρχαρίες.
Έτσι, αξαερφάκι μου, ας ποιούμε κι εις υγεία’
βρε κάπελα, φέρε μεζέ, βάλε μας κι από μία. (οκά κρασί)
Και τέλος πάντων, πέτυχε του Δήμαρχου τη θέση,
την άλλη μέρα πέρασε κι είχε στραβά το φέσι!
Τον βλέπει τον αξάερφο και δεν τονε γνωρίζει
Έτσι συμβαίνει πάντοτε! Βρε Γιάννη… βράσε ρύζι!
Εκλογές του 1899.
Και ο Γιάννης Χειλάς σχολιάζει για το ποίημα
Και κει που όλα ακολουθούσαν πιστά το χαρούμενο Αγγελικό Μήνυμα «και επί Γης Ειρήνη» και φίλιωναν παλιοί άσπονδοι εχθροί και άνοιγαν ζεστά οι αγκαλιές και οι εγκάρδιες ευχές έδιναν και έπαιρναν, την επαύριον κιόλας των Χριστουγέννων «θύελλα απ’ άκρου έως άκρου», εκλογή Δημάρχου – Δημογέροντα.
Έτσι προέβλεπε ο Κανονισμός Δημογεροντίας Καλύμνου. Τώρα, γιατί οι «ευλοημένοι οι Δημογέροντες» όρισαν την ημέρα αυτή, κάθε χρόνο (τόσο διαρκούσε η θητεία των Δημογερόντων) μέσα στις Άγιες ημέρες να διεξάγονται εκλογές, που αναπόφευκτα και ένταση θα έφερναν και τα πάθη θα όξυναν, δεν το γνωρίζουμε.
Πιθανολογώ πως, ίσως να ήθελαν να « εκμεταλλευτούν το ήρεμο κλίμα» – το πνεύμα των Χριστουγέννων, αλλά και το ότι στο νησί είχαν ήδη συγκεντρωθεί όλοι οι ναυτικοί (καπεταναίοι, πληρώματα, σφουγγαράδες και ναυτιλλόμενοι), οι οποίοι ήταν και ο περισσότερος ανδρικός πληθυσμός, που είχε και το δικαίωμα ψήφου. Χειμώνας και όλα τα ταξιδιάρικα πλεούμενα βρισκόταν, καλά ρεμετζαρισμένα – φουνταρισμένα, στο λιμάνι. Παλαμάρι θα έλυναν μετά τα Θεοφάνεια. Να πέσει ο Σταυρός στη θάλασσα, «Του Σταυρού δένε (Ύψωση Τιμίου Σταυρού, 14 Σεπτέμβρη) του Σταυρού λύνε (Θεοφάνεια, ο Σταυρός στη θάλασσα)», ν’ αγιαστούν πρώτα τα νερά και να γαληνέψουν οι καιροί!
Εκτός των σχολίων του Γιάννη Χειλά εμείς να προσθέσουμε ότι η μόνη βασική διαφορά των εκλογών πριν 122 χρόνια από τις σημερινές είναι ότι τότε ψήφιζαν μόνο οι άνδρες.
Από πλευράς υποσχέσεων είναι σχεδόν παρόμοιες:
1.Πολιτικοί και κομματάρχες έτρεχαν και χαιρετούσαν
2, Υποσχέσεις σε σύντεκνους, συγγενείς και φίλους ότι θα τους ικανοποιήσουν τα αιτήματα τους μόλις εκλεγούν.
3. Υποσχέσεις ότι θα κατασκευάσουν λιμάνια, δρόμους και θα φέρουν νερά.
4, Θα στηρίξουν την άμοιρη φτωχολογιά (Κοινωνικό έργο το λένε σήμερα)
4. Λιμάνι για να πλευρίζουν τα πλοία και να φορτώνουν τα τοπικά προϊόντα (σκούλους, την αλισφακιά και το αρακατσούνι!) για εξαγωγή
5.Εκμετάλλευση των υδάτινων πόρων και κατασκευή υδατοφράγματος .
6. Καταπολέμηση της ανεργίας με κατασκευή εργοστασίων στο Τσουκαλιό, στη Χώρα,στο Βαθύ.
Και φυσικά οι υποσχέσεις συνοδευόντουσαν με κεράσματα μεζέδες και κρασιά
Βέβαια την επομένη, όταν ο υποψήφιος κέρδιζε τςι εκλογές και γινόταν Δήμαρχος έβαζε στραβά το φέσι του και δεν γνώριζε κανένα
Και όπως καταλήγει και το ποίημα :’
Τον βλέπει τον αξάερφο και δεν τονε γνωρίζει
Έτσι συμβαίνει πάντοτε! Βρε Γιάννη… βράσε ρύζι!
Η μόνη ευρηματική υπόσχεση των υποψηφίων εκείνης της εποχής και όλως περιέργως δεν την έχουν ανακαλύψει οι σημερινοί πολιτικοί ήταν αυτή για τον σφουγγαρόσπορο:
Θα σπείρω σφουγγαρόσπορο, στης Κάλυμνος τον κόλπο,
σφουγγάρια να θερίζουμε, μελάθια δίχως κόπο.
Να λείψει πια η Μπαρμπαριά με τόσες αβαρίες,
η Κρήτη, τ’ άγρια νησιά, μ’ αυτούς τους καρχαρίες.
ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ
Ο Ποιητής Γιάννης Δ, Γεράκης, (1887 – 1971)
Γεννήθηκε στην Κάλυμνο το 1887. Γιος σφουγγαρά, σε μια δύσκολη εποχή μετανάστευσε έφηβος στη τσαρική Ρωσία. Επέστρεψε το 1902 και δούλεψε σφουγγαράς μαζί με τον πατέρα του. Βίωσε, αρμενίζοντας και βουτώντας, στα επικίνδυνα και μακρινά σφουγγαροτάξιδα της Μπαρμπαριάς. Λίγο αργότερα επέστρεψε ξανά στην Πετρούπολη, όπου και έζησε μέχρι την Οκτωβριανή Επανάσταση. Το 1920 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και εργάστηκε ως υπάλληλος σε φαρμακευτική εταιρεία , διατηρώντας πάντα τους δεσμούς με την αγαπημένη του Κάλυμνο, ως το τέλος της ζωής του.
Τις εμπειρίες του για τη ζωή στη Ρωσία και στη σφουγγαροσύνη, τις κατάγραψε με δυνατό ρεαλισμό στις «Σφουγγαράδικες Ιστορίες», τις οποίες εξέδωσε το 1999, τιμώντας τον, η Ένωση Καλυμνίων Αττικής.
Από το 1950 άρχισε να δημοσιεύει λυρικά και σατυρικά ποιήματα στον Καλυμνιακό τύπο, σκιαγραφώντας τη ζωή του νησιού του. Αυτά τα ποιήματα εκδόθηκαν το 1965 με τον τίτλο «Από τη ζωή της Καλύμνου», με την ευγενική χορηγία του αδελφικού του φίλου, Σόλωνα Α. Πελεκάνου. Τα σφουγγαράδικα ποιήματά του, που συμπεριλαμβάνονται στην έκδοση αυτή, είναι μοναδικά και δίκαια μπορεί να του αποδοθεί ο τίτλος «Ο Ποιητής της Σφουγγαροσύνης»
