Ο Ελληνοαμερικανός Καλυμνιακής καταγωγής βουλευτής Γκας Μπιλιράκης διηγείται στην «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» τι έγινε στο Κογκρέσο στην επίμαχη ψηφοφορία.
Της Μαριάννας Κακαουνάκη,δημοσιεύτηκε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
Ο Ελληνοαμερικανός Γκας Μπιλιράκης πήγε για ύπνο το βράδυ της 13ης Ιουλίου χωρίς να ξέρει ότι το επόμενο πρωί θα περνούσε από το Κογκρέσο για ψήφιση μια τροπολογία για ένα θέμα που τον απασχολούσε πολύ, την πώληση από τις ΗΠΑ στην Τουρκία 40 αμερικανικών μαχητικών F-16 και 80 πακέτων εκσυγχρονισμού για αεροσκάφη που διαθέτει ήδη. Παρότι ο ίδιος δεν πολυπιστεύει στα όνειρα, αυτό που είδε εκείνο το βράδυ τον επηρέασε πολύ: «Ονειρεύτηκα τους γονείς μου και εμένα μικρό, στο “ελληνικό χωριό” της Τάμπα στη Φλόριντα όπου μεγάλωσα. Εκλαιγα πολύ και τους έλεγα πως δεν θα το αφήσω να γίνει. Δεν θα αφήσω τους Τούρκους να πάρουν τα νησιά μας». Θυμάται να ξυπνάει με ένα βάρος από τον εφιάλτη. Οταν είδε πως μέσα στο βράδυ του είχε στείλει μήνυμα ο τραγουδιστής Βαλάντης, ο αγαπημένος του ξάδελφος, ξαφνιάστηκε με τη σύμπτωση. «Εεεε, πώς είσαι; Θα πάω στο Καστελλόριζο να τραγουδήσω και θα σηκώσω τη σημαία και για εσένα», του έγραφε στα ελληνικά.
Δεν πέρασαν δέκα λεπτά και χτύπησε το τηλέφωνό του. Τότε ήταν που έμεινε άφωνος: Η κρίσιμη τροπολογία για τα F-16 θα ψηφιζόταν εντός δύο ωρών στο Κογκρέσο. Ενιωσε πως ούτε το όνειρο που είχε δει ούτε το μήνυμα που είχε λάβει ήταν τυχαία. Ηταν σε ειδική αποστολή. «Εφυγα για το Κογκρέσο αποφασισμένος να μην αφήσω τίποτα στην τύχη του», λέει στην «Κ». Επτά ώρες μετά, στις 10.05 το βράδυ ώρα Ελλάδας, έστειλε στον ξάδελφό του μήνυμα: «Κερδίσαμε! Περάσαμε την τροπολογία. Θα μπλοκάρουμε την αγορά των F-16 από την Τουρκία!!!». Τρεις μήνες έπειτα από εκείνη την ημέρα συναντήσαμε τον Γκας Μπιλιράκη στο γραφείο του στο Κογκρέσο και μας διηγήθηκε τις παρασκηνιακές διεργασίες πίσω από το πολυσυζητημένο θέμα.
Η επιθυμία της Τουρκίας να αγοράσει τα F-16 διέρρευσε τον Οκτώβριο του περασμένου έτους και ο Μπιλιράκης μαζί με ακόμα 40 βουλευτές έστειλαν άμεσα επιστολή στον υπουργό Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν εκφράζοντας την πλήρη αντίθεσή τους. Η Τουρκία, του έγραφαν, είχε ήδη απορριφθεί από το πρόγραμμα των F-35 γιατί είχε αγοράσει ρωσικά οπλικά συστήματα και επανερχόταν με ένα αίτημα που θα μπορούσε να είναι επικίνδυνο. «Μην επιχειρήσετε να επιστρατεύσετε νομικά τεχνάσματα προκειμένου να ξεπεραστεί ο σκόπελος των κυρώσεων. Δεν θα διστάσουμε να αναλάβουμε επιπρόσθετη νομοθετική δράση προκειμένου να αποτρέψουμε μια τέτοια εξέλιξη», προειδοποιούσαν.
Για τον ίδιο τον Μπιλιράκη, σίγουρα η ελληνική του καταγωγή από την Κάλυμνο και η αγάπη του για καθετί ελληνικό έπαιξαν ρόλο στο πόσο κυνήγησε από την πρώτη στιγμή αυτό το θέμα, αλλά πλέον έβλεπε και άλλους συναδέλφους του, όχι μόνο ελληνικής καταγωγής, να παίρνουν αποστάσεις από την Τουρκία. Το τουρκικό λόμπι, παρότι αποδυναμωμένο, συνέχιζε βέβαια να πιέζει για να παρακάμψει τις πρώτες εκείνες αντιρρήσεις. Αυτός ήταν και ένας από τους λόγους που ο Γκας Μπιλιράκης ήταν ανάμεσα σε εκείνους που δούλεψαν μεθοδικά για να πραγματοποιηθεί η ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Κογκρέσο. Και παρότι εκείνη την ημέρα είχε κορωνοϊό, παρακολούθησε από μακριά τα όσα είπε ο πρωθυπουργός και πιστεύει πως εκείνη η ομιλία (η οποία βρίσκεται κορνιζαρισμένη στο γραφείο του στο Κογκρέσο) έπαιξε σημαντικό ρόλο και στη συζήτηση για τα F-16.
.
O Ελληνας πρωθυπουργός είχε τότε αναφερθεί πλαγίως στο θέμα ζητώντας να λάβουν υπόψη «τον κίνδυνο αστάθειας στη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ» όταν παίρνουν αποφάσεις για την προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού στην περιοχή. Η τουρκική πλευρά εξέφρασε δημόσια την έντονη δυσαρέσκειά της για εκείνη την αναφορά και παρασκηνιακά φαίνεται πως χρησιμοποιούσε όποιο όπλο τής είχε απομείνει: ένα από αυτά ήταν το βέτο για την ένταξη Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Γι’ αυτό ο Μπιλιράκης ανησύχησε όταν τον Ιούνιο στη Μαδρίτη ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωνε θετικός στην πώληση των F-16.
Μια κρίσιμη μάχη
Ετσι, στις 14 Ιουλίου όλοι ήξεραν πως θα δινόταν μια κρίσιμη μάχη στο Κογκρέσο. Ο Μπιλιράκης με το που έλαβε εκείνο το τηλεφώνημα πως η τροπολογία θα συζητιόταν εντός δύο ωρών έπιασε δουλειά. Οσο ήταν καθ’ οδόν, η ομάδα του έστειλε email σε όλους τους Ρεπουμπλικανούς βουλευτές εξηγώντας τη θέση του σε αυτό το θέμα. Είχαν κατατεθεί δύο τροπολογίες (από τους βουλευτές Κρις Πάπας και Φρανκ Παλόνε) με στόχο να ενισχυθούν οι πιθανότητες να περάσει τουλάχιστον η μία. Τελικά οι δύο τροπολογίες συγχωνεύθηκαν, αλλά τους ανακοίνωσαν πως δεν θα προχωρούσαν καν λόγω κάποιας διαδικαστικής αφορμής. Ο Πάπας απουσίαζε λόγω κορωνοϊού, οπότε ο Μπιλιράκης, εκπροσωπώντας το κόμμα του, μίλησε με τον Παλόνε των Δημοκρατικών και όταν εξασφάλισαν πως η τροπολογία θα έμπαινε για διαβούλευση τον ρώτησε ευθέως πόσες ψήφους Ρεπουμπλικανών χρειάζεται για να περάσει. «Είκοσι», απάντησε εκείνος. «Το έχω», είπε ο Μπιλιράκης. Είχε στη διάθεσή του 15 λεπτά μέχρι να κλείσει η ψηφοφορία. Ζήτησε από τη Νικόλ Μαλλιωτάκη (επίσης Ρεπουμπλικανή) να μιλήσει με όσο περισσότερους «δικούς τους» μπορούσε και εκείνος πήγε κατευθείαν στον Στιβ Σκαλίς, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής τους ομάδας (whip) που σκόπευε να ψηφίσει αρνητικά. «Δεν έχω χρόνο να σου εξηγήσω όλους τους λόγους, αλλά κάν’ το για εμένα, κάν’ το για την Ελλάδα», του είπε. Εκείνος χωρίς πολλή σκέψη άλλαξε την ψήφο του και ήταν αυτή η μία καταλυτική ψήφος για να αλλάξουν τουλάχιστον 20 Ρεπουμπλικανοί την ψήφο τους επίσης. Η τροπολογία πέρασε (244-179) βάζοντας μπλόκο στην αγορά, εκτός κι αν ληφθούν μέτρα που θα διασφαλίζουν πως αυτά τα F-16 «δεν θα χρησιμοποιούνται από την Τουρκία για επαναλαμβανόμενες μη εξουσιοδοτημένες εδαφικές υπερπτήσεις πάνω από την Ελλάδα».
Πάλι συμπτωματικά, εκείνη την ημέρα, και συγκεκριμένα την ώρα της ψηφοφορίας, ο Μπιλιράκης είχε κανονισμένο ραντεβού με την πρέσβη της Ελλάδας στις ΗΠΑ Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου και τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνο Φλώρο. Με το που πέρασε η τροπολογία ο Μπιλιράκης έτρεξε στο γραφείο του: «Σηκώσαμε τη σημαία για την Ελλάδα στην Ουάσιγκτον», τους είπε ενθουσιασμένος.
Ηταν ένα πολύ σημαντικό βήμα, αλλά ο Μπιλιράκης γνώριζε πως είχε δρόμο ακόμα έως ότου η τροπολογία γίνει νόμος. Και βέβαια ήξερε πως ο Ερντογάν δεν επρόκειτο να το βάλει κάτω. Πράγματι, τις τελευταίες εβδομάδες η τουρκική πλευρά δήλωνε πως είχε πλέον με το μέρος της γερουσιαστές και βουλευτές. Παράλληλα όμως δεν δίστασε να εξαπολύσει και απειλές – βάζοντας ξανά στο τραπέζι την πιθανότητα ενός βέτο στην ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών στο ΝΑΤΟ και λέγοντας ότι υπάρχουν και άλλες χώρες που μπορεί να ικανοποιήσουν τις ανάγκες της για μαχητικά αεροσκάφη.
Ο Ερντογάν κάνει μπούλινγκ και στην Ουάσιγκτον
«Προφανώς στην Ελλάδα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί με τις απειλές της Τουρκίας, αλλά ο Ερντογάν κάνει μπούλινγκ και εδώ στην Ουάσιγκτον. Εχουμε κουραστεί με αυτή την τακτική», σημειώνει ο κ. Μπιλιράκης.
Την τελευταία εβδομάδα, όμως, υπήρξε μια νέα εξέλιξη που οι σύμμαχοι της Ελλάδας δεν περίμεναν. Δύο νέες τροπολογίες που είχαν κατατεθεί στη Γερουσία –του Μπομπ Μενέντεζ και του Βαν Χόλεν– δεν πέρασαν. Η πρώτη ήταν πανομοιότυπη με αυτή του Ιουλίου και η δεύτερη έβαζε και άλλες προϋποθέσεις (απάντηση στις τελευταίες απειλές των Τούρκων: να επικυρωθεί το πρωτόκολλο της ένταξης Σουηδίας και Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ και ότι τα μαχητικά δεν θα χρησιμοποιηθούν εναντίον των Κούρδων στη Συρία). Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η εξέλιξη αυτή οφείλεται τόσο σε διαδικαστικούς λόγους (εντάχθηκαν μόνον οι τροπολογίες με ευρεία συναίνεση) αλλά σίγουρα και στις παρασκηνιακές κινήσεις του Λευκού Οίκου, που δεν επιθυμεί να έχει δεμένα τα χέρια ως προς αυτό το ζήτημα.
Τώρα, τα δύο σώματα (Βουλή και Γερουσία) θα πρέπει να διαπραγματευθούν για το τελικό κείμενο του προϋπολογισμού και εκεί θα συζητηθεί εκ νέου η τροπολογία του Ιουλίου, που βοήθησε να περάσει ο κ. Μπιλιράκης. Τόσο ο ίδιος όσο και οι υπόλοιποι ομογενείς βουλευτές, η ελληνική πρεσβεία και η ελληνοαμερικανική κοινότητα θα εντείνουν τώρα τις πιέσεις τους. «Δεν θα είναι εύκολο, αλλά το παιχνίδι δεν έχει λήξει», υπογραμμίζει στην «Κ».