Σχετικά με τους Επιτάφιους της Παναγίας-Γράφει ο Γεώργιος Χατζηθεοδώρου*

707

Σε λίγες θα γιορτάσουμε την Κοίμηση της Θεοτόκου και επειδή  προβλέπω ότι πάλι θα έχουμε το νεόφερτο,άτοπο  και εκτός της εκκλησιαστικής παραδόσεως και τάξεως «έθιμο»  με τους επιταφίους της Παναγιάς – όσο πάει και πληθαίνουν στην Κάλυμνο-, αναδημοσιεύω το εξαίρετο άρθρο του Κυριάκου Κισκηρέα, Θεολόγου και ιεροψάλτου, που αν’[αρτησε στο διαδίκτυο, απλώς προς γνώση, γιατί προς συμμόρφωση δεν το ελπίζω, αφού πολλοί εκ των κατά τόπους Αρχιερέων, για ανεξερεύνητους, αλλά ευκόλως εννοούμενους λόγους το επιτρέπουν ή μάλλον το ανέχονται, και αυτό παρά τις απαγορευτικές εγκυκλίους του Οικουμενικού Πατριαρχείου και της Εκκλησίας της Ελλάδος

 · 

Έχω γίνει γραφικός αλλά επιμένω γιατί έχω δίκιο. Παρατηρώ διαφημίσεις – αυτή είναι η λέξη- περί εγκωμίων της Παναγίας. Άλλη ενορία τα ψάλλει 3 μέρες πριν, άλλη στον εσπερινό άλλη ανήμερα στον μεθέορτο εσπερινό. Κάποιοι περιάγουν επιτάφιο της Παναγίας πέριξ του ναού και με συνοδεία φιλαρμονικής. Κάποιοι πάνε και δύο δρόμους παραπέρα. Λίαν καλοί κληρικοί – και δεν το λέω καθόλου ειρωνικά – θεσμοθετούν τελετές εγκωμίων ενώ δεν ψάλλονταν πριν στο ναό τους. Και το κάνουν επειδή αρέσει στον κόσμο και επειδή όπως λένε έχει γίνει πια παράδοση κι εγώ μόνο δεν τα λέω. Πρωτοσύγκελοι, αρχιμανδρίτες, πρωτοπρεσβύτεροι με την παρουσία τους νομιμοποιούν την τελετή. Κρίνουν ότι καλά κάνουν για λόγους ποιμαντικούς.

Δεν θα κρίνω τους κληρικούς. Δεν ξέρω αν το κίνητρο τους είναι η αγάπη του λαού ή το θεαθήναι.Και θα υπακούσω ως ψάλτης σε αυτό που θα μου πουν οι κληρικοί. Παροτι διαφωνώ. Αυτό που θα κρίνω όμως είναι η απουσία εκκλησιαστικού φρονήματος. Πώς τολμάμε να προσθέτουμε οτιδήποτε στη λατρεία; Πώς τολμάμε δίπλα στα αριστουργήματα του Δαμασκηνού και του Κοσμά να προσθέτουμε εντελώς γλωσσικά ακαλαίσθητα εγκώμια με ένα σωρό λάθη. Πώς τολμάμε να παραθεωρούμε το δόγμα της εκκλησίας περί της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Η εορτή είναι Κοίμησις και μετάστασις. Κι είναι ημέρα χαράς. Δεν είναι Μεγάλη Παρασκευή να λέμε εγκώμια. Δεν εορτάζουμε την Ανάσταση της Παναγίας – οι παλαιοί πατέρες δεν το αναφέρουν αυτό, μόνο ο Γρηγόριος ο Παλαμάς – δεν γράφει αυτό το συναξάρι ούτε η υμνολογία. Άρα δεν μπορούμε να υμνολογούμε την ταφή. Μετατρέπουμε την Κοίμηση της Θεοτόκου που είναι σωτήριο και αναστάσιμο γεγονός σε μεγάλη Παρασκευή της Θεοτόκου, μάλιστα χωρίς ανάσταση. Αν θέλετε όσοι λέτε τα εγκώμια να είστε συνεπείς θα πρέπει να γιορτάζετε την Κοίμηση στις 15 και την μετάσταση στις 18 Αυγούστου. Όσοι τα ψάλλετε τρεις μέρες πριν έχετε τρικυμία εν κρανίω γιατί γιορτάζετε την Κοίμηση τρεις μέρες πριν. Όσοι τα ψάλλετε μετά, τι να πώ.. Αφού δεν το καταλαβαίνετε μόνοι σας το εκκλησιολογικό και λειτουργικό ατόπημα….

Καλώ την Ιερά Σύνοδο και τους κατά τόπους επισκόπους να λάβουν θέση επί του θέματος. Να μας πουν τι θα κάνουμε ώστε να υπακούσουμε και να πάψει η αυθαιρεσία. Για άλλη μια φορά. Γιατί η εκκλησία μας έχει τοποθετηθεί πλειστάκις στο παρελθόν κατά των εγκωμίων. Σε κανένα λειτουργικό βιβλίο δεν είναι καταχωρημένα. Πουθενά δεν τα προβλέπει το τυπικό της Εκκλησίας. Δεν είμαστε εδώ Γεθσημανή όπου σαφώς τα προβλέπει η εκεί τυπική παράδοση. Το Άγιον Όρος που συχνά επικαλούμαστε δεν τα λέει. Ούτε το Πατριαρχείο. Το να προσθέτουμε στη λατρεία είναι μέγιστη ασέβεια και δε μας σώζουν οι αγαθές προθέσεις. Το να αφαιρούμε ίσως να είναι οικονομία και ευσέβεια. Όπως και να χει δεν είμαστε προτεστάντες να λατρεύουμε κατά το δοκούν. Είμαστε εκκλησία και λατρεύουμε όπως μας υποδεικνύει η εκκλησία μας. Εν συνόλω η εκκλησία κι όχι ο κάθε ιερέας

Κάτι άλλο. Η εικόνα της Κοιμήσεως που περιάγουμε είναι συγκεκριμένη. Η Παναγιά εν μέσω των αποστόλων και των αποστολικών πατέρων με τα αρχιερατικά άμφια, κι ο Κύριος εν μέσω των αγγέλων να παραλαμβάνει την ψυχή της μητέρας του που εικονίζεται ως βρέφος. Αυτό. Ούτε αμφιπρόσωπη εικόνα της Παναγίας μόνης διπλωμένης σε τούλι ούτε ο ασεβής που σπρώχνει το νεκροκρέβατο και του κόβει ο άγγελος τα χέρια

Συγχωρέστε με αδελφοί μου .παραείμαι ανάξιος για να σας κρίνω. Διαπιστώνετε όμως από τα γραφόμενα πως έχω δίκιο. Το κύριο πρόβλημα μας είναι η απουσία εκκλησιολογίας. Μας λέει η εκκλησία μας κάτι δια των επισήμων κειμένων της, δια της Ιεράς Συνόδου κι εμείς να παρακούσουμε. Να κάνουμε του κεφαλιού μας. Να θεωρήσουμε εαυτούς ανώτερους των επισκόπων, της Συνόδου, των λειτουργικών βιβλίων ,της θεολογίας και να λοιδωρούμε ή να ειρωνευόμαστε ανθρώπους σαν την ελαχιστότητά μου που γνωρίζουν και επισημαίνουν το λάθος.

Αφήστε τα εγκώμια. Μετριάστε το πράγμα.Τελέστε τη λιτή κατά την αγιορείτικη τάξη με τα αγιορείτικα Κύριε ελέησον και το Θεοτόκε Παρθένε μετά το απολυτίκιο. Πείτε στον όρθρο τον πολυέλεο στην ώρα του.Τηρήστε την τάξη. Δώστε στους χριστιανούς τη μετάφραση των κειμένων ώστε να τα κατανοήσουν να δείτε πως θα είναι και πιο όμορφα και ποιμαντικώς πιο ωφέλιμα. Η εκκοσμίκευση απωθεί τον κόσμο γιατί συνήθως αποτελεί αισθητική έκπτωση. Ούτε οι επιτάφιοι της Παναγίας είναι ωραίοι ούτε τα εγκώμια. Ωραίο είναι όπως λέει η λέξη ότι είναι στην ώρα του. Κι η ώρα του Επιταφίου και των εγκωμίων είναι την άνοιξη. Για τον Κύριο