Με αφορμή τη συμπλήρωση 40 ημερών από το θάνατο της Μαρίας Ιπ.Ταυλαρίου, η Άρτεμις Σκουμπουρδή Ταυλαρίου* μας έστειλε και δημοσιεύουμε το παρακάτω κείμενο, που αποτελεί ένα μνημόσυνο αφιέρωμα στην εκλιπούσα θεία της.
ΜΑΡΙΑ ΙΠΠ. ΤΑΥΛΑΡΙΟΥ,
η “ΣΩΦΡΩΝ και ΚΟΣΜΙΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ”
Στο ξεκίνημα και στο τελείωμά της, βαριά η φετεινή Άνοιξη για την γράφουσα…
Δύο μεγάλες απώλειες προσφιλών προσώπων σημάδεψαν την ψυχή μας και μας αποξένωσαν από τον ομφάλιο λώρο. “Έφυγαν” οι δύο τελευταίες “Δέσποινες” της καρδιάς μας που πλησίαζαν τα εκατόχρονά τους και αγωνίζονταν να κρατηθούν στη ζωή, μόνο για μας, τους στενούς συγγενείς που τις αγαπούσαμε και τις φροντίζαμε, καθώς ήξεραν πόσο θα μας πλήγωνε το φευγιό τους!..
Η πρώτη απώλεια ήλθε στις 29 Φεβρουαρίου όταν “ταξίδεψε” στο Φως η Θέμις Σκουμπουρδή-Καρτσακλείδου. Η αρχόντισσα αυτή, με ψυχή Αγγέλου, υπήρξε δεύτερη μάνα για μας. Επί επτά δεκαετίες στάθηκε “φύλακας άγγελος” κοντά μας… ήταν η γλυκειά τίτα (ισπανιστί θειούλα) όλων μας…
Πριν προλάβουμε να ξεπενθήσουμε τη μεγάλη για μας απώλεια ήλθε και η δεύτερη. Στα μέσα Ιουνίου χάσαμε και την άλλη πολύτιμη θεία, τη Μαρία Ιππ. Ταυλαρίου… Οι σπουδαίες αυτές γυναίκες “ταξίδεψαν στο κοινό λιμάνι του Άδη” πληρέστατες ημερών, μα οι απουσίες τους μας θλίβουν αφάνταστα. Προσωπικότητες αξιαγάπητες και αξιοσέβαστες χαμηλών τόνων που όσο ζούσαν, μας συνέδεαν με τη νιότη μας, μας έκαναν να νοιώθουμε…παιδιά! Μας δίδαξαν τι σημαίνει αγάπη αληθινή, αξιοπρέπεια, εντιμότητα, υπομονή και αισιοδοξία… Αξίες αναλλοίωτες!
Πέρασαν σαράντα μέρες από τότε που “έφυγε” η εκλεκτή και αγαπημένη θεία Μαρία. Πόσες όμορφες μνήμες συνοδεύουν στο Eπέκεινα αυτή την Καλυμνιά “Δέσποινα”!
Η αγάπη και η φροντίδα της δεν εξαντλείτο μόνο στα θαυμάσια παιδιά της και τα υπέροχα εγγόνια της… Αγαπούσε και φρόντιζε σαν στοργική μάνα με ανεξάντλητη προσφορά και εμάς τα ανίψια της! Το εισπράτταμε κάθε φορά που φθάναμε στην ιδιαίτερη πατρίδα. Σπεύδαμε να τη συναντήσουμε, να τη σφίξουμε στην αγκαλιά μας και να αντλήσουμε δύναμη από την άξια γλυκύτατη αυτή γυναίκα και στοργική θεία.
Αξιοπερίεργο είναι πως ενώ η οικογενειακή μας σχέση ήταν σχέση εξ αγχιστείας, εμείς τη νοιώθαμε… αίμα μας, κοντύτερα των εξ αίματος συγγενών! Την αγαπούσαμε και την εκτιμούσαμε απεριόριστα. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια που ορφανέψαμε, παρά την αναπηρία της, ήταν για μας μια άλλη μάνα. Ήταν ο στενός δεσμός μας με το “Νόστιμον ήμαρ”.
Με την άφθαστη νοικοκυροσύνη της και το μοναδικό μαγειρικό της ταλέντο, τα συμπόσια στο αρχοντικό της αλησμόνητης θείας Μαρίας παραμένουν οι ωραιότερες βραδιές που ζήσαμε στην Κάλυμνο. Ήταν συμπόσια που ξεχείλιζαν από ειλικρινή αισθήματα αγάπης, γαστρονομικές απογειώσεις και αγαπημένα πρόσωπα. Συμπόσια ανεπανάληπτα!..
Στα μοναδικά χρόνια των αξιωμάτων που αξιώθηκε ο πολυαγαπημένος μας θείος Ιπποκράτης στάθηκε με αξιοπρέπεια και σωφροσύνη στο ύψος των περιστάσεων.
Αναπολώντας τα χρόνια αυτά, έρχεται στη θύμισή μας ένα επιτύμβιο επίγραμμα του Σιμωνίδη για την αρχόντισσα Αρχεδίκη που ταιριάζει απολύτως στη θεία μας Μαρία. Ο Σιμωνίδης εξάρει την θανούσα Αρχεδίκη που αν και ήταν σύζυγος και στενή συγγενής δημοσίων σημαντικών προσώπων… “οὐκ ἤρθη νοῦν ἐς ἀτασθαλίαν” δηλαδή τα μυαλά της δεν πήραν αέρα· υπήρξε σώφρων και κοσμία… αρετές άφθαρτες!..
Η ενδιαφέρουσα προσωπικότητά της μας θυμίζει και ένα ακόμη ποίημα του Κωστή Παλαμά, από αυτά τα διαμάντια που έγραψε εμπνεόμενος από τα αρχαία επιτύμβια μνημεία του Κεραμεικού, υπό τον τίτλο “Αγάθωνος γυνή”. Εμείς το παραφράζουμε ως “Ιπποκράτους γυνή” και μεταφέρουμε με σεβασμό αποσπάσματα “Μνήμης χάριν” στη θεία μας:
Ἐγώ εἶμ’ ἡ ἀγαπημένη γυναῖκα…/
Ἀπ’ τή στιγμή τήν πρώτη
πού μ’ ἔφερε μές’ στά ἀγαθά τοῦ ἀρχοντικοῦ΄σπιτιοῦ του,
μέσα σ’ αὐτά μέ θρόνιασε βασίλισσα, τό χέρι
μέ ἀγάπη μοῦ σφιχτόκλεισε στό χέρι του καί μοῦ εἶπε:
Ἐγώ θά τρέχω ὁλημερῆς…/
Κι ὅταν θέ νἄρχωμαι σ’ ἐσέ καί ὅταν θά βρίσκω ἐσένα
κάτω ἀπ’ τή σκέπη τοῦ σπιτιοῦ, θά τά ξεχάνω, πόνους,
κακίες, τοῦ κόσμου τή βοή, τῆς γῆς τά πλούτη, καί ὅλα,
γιατί εἶσ’ ἐσύ τό ταῖρι μου, κ’ ἡ ἀληθινή γυναῖκα,
δέντρο πού ἐπλάστη ἀπ’ τούς θεούς ν’ ἀνθῇ κρυφά στόν ἴσκιο!
Οὐράνιο δέντρο, κάνε μου καρπούς πού νά μοῦ μοιάζουν!
Ἒτσι μοῦ μίλησε σφιχτά τό χέρι μου κρατῶντας.
Φύγαν τά χρόνια, πέρασαν τά πρῶτα μου τά νιάτα,
ὅμως τά πρῶτα λόγια του…/
ἡ ἀγάπη μοῦ τά χάραξε μέσ’ στήν καρδιά…/
Σπίτι ζεστό καί δροσερό καί μ’ ἄνθη στολισμένο
καί καταφύγιο τῆς τιμῆς καί τῆς ζωῆς λιμάνι!
μέσα σ’ ἐσένανε ἒζησα κρυμμένη, ἀναπαμένη
καί κυβερνήτρα καί κυρά.
Μήτε πού ζήλεψα ποτέ τόν κόσμο τό μεγάλο,
γιατί στό πλάϊ τοῦ ἄντρα μου τόν κόσμον ὅλον εἶχα
κλεισμένο μέσ’ στό σπίτι μου, κι ὁ κόσμος ὅλος εἶχε,
εἶχε γιά μέ δυό ὀνόματα: ἀγάπη καί φροντίδα.
Φροντίδα, ἀγάπη, προκοπή! καλότυχη ἡ γυναῖκα
πού τή ζωή παντοτεινά τήνε περνάει στό σπίτι,
κ’ ἒχει τόν ἄντρα ἴσκιο της καί τά παιδιά της δόξα…/
Κί ὅταν θέ νἄρθῃ ὁ θάνατος, καλότυχη ἡ γυναῖκα
πού θάβρῃ καθώς ηὗρα ἐγώ τήν τύχη πού τῆς πρέπει.
Η θεία Μαρία, η αγαπημένη μας, “μακαρισμένη αθάνατη” πέρασε στα Ηλύσια της Αγάπης και της Ανθρωπιάς! Πάει να συναντήσει τον ακριβό της και ακριβό μας Ιπποκράτη, τους γεννήτορές μας, την τίτα μας και όλους τους δικούς της Αγγέλους που την λάτρεψαν!..
Αιωνία της η μνήμη!..
*Άρτεμις Σκουμπουρδή-Ταυλαρίου
Εντεταλμένη Σύμβουλος Ιστορικής Ανάδειξης της Αθήνας
Αντιπρόεδρος Δ.Σ. ΟΠΑΝΔΑ
Ακαδημίας 50, Αθήνα 10679