‘’Τα εγγόνια του Ομήρου’’
Μνήμη, Συγγένεια , Ταυτότητα στο Γκαλλιτσιανό της Καλαβρίας
Της Χριστίνας Πετροπούλου
Γράφει ο Γιάννης Μαύρος , Συνταξιούχος φιλόλογος – Λυκειάρχης
Η Χριστίνα Πετροπούλου με καταγωγή από την ιστορική Αρκαδία , είναι κοινωνική ανθρωπολόγος και διδάσκει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο με γνωστικό αντικείμενο «Γλώσσα , Μνήμη και Ταυτότητα στην ελληνόφωνη Κάτω Ιταλία» .
Εμείς , στην Κάλυμνο , τη γνωρίσαμε με την πρώτη ιδιότητα της : Σχολικός σύμβουλος των φιλολόγων της Εκπαίδευσης Δωδεκανήσου . Το πέρασμα της από την Κάλυμνο έμεινε αξέχαστο για την επιστημονική της κατάρτιση , τη γλωσσομάθειά της και γιατί είναι ένθερμος φίλος της Δωδεκανήσου . Σπούδασε κλασσική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με άριστα και γνωρίζει ξένες γλώσσες : Αγγλικά , Ιταλικά και Ισπανικά .
Όμως η εκπαίδευση την έχασε γρήγορα , γιατί ασχολήθηκε εκτεταμένα με την έρευνα και τη συγγραφή . Μια υποτροφία του Ι.Κ.Υ. και μια δεύτερη του Ιταλικού Ινστιτούτου Αθηνών της επέστρεψαν να ικανοποιήσει τη στροφή της στην Κοινωνική Ανθρωπολογία. Να παραμείνει έξι χρόνια συνεχώς στην Ιταλία όπου αφενός παρακολούθησε τις ιταλικές εθνο-ανθρωπολογικές σπουδές σε πανεπιστήμια της Ρώμης ,αφετέρου να πραγματοποιήσει επιτόπια έρευνα στην περιοχή που αναφέρεται το βιβλίο της .
Πρώτος καρπός της έρευνάς της ήταν η εκπόνηση διδακτορικής διατριβής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το 1997 .
Η συνεισφορά του βιβλίου της «Τα εγγόνια του Ομήρου» είναι μεγάλη, ιδιαίτερα στη γνώση της ζωής των ανθρώπων της «Ελληνικής Καλαβρίας». Στον τομέα των οικογενειακών σχέσεων , της συγγένειας και του γάμου , της κοινωνικής δομής γενικότερα. Το Γκαλλιτσιανό είναι καθαρά ένα ελληνόφωνο χωριό και θεωρείται «η Ακρόπολη των Ελλήνων» της Κάτω Ιταλίας. Αλλά το θέμα στο οποίο η έρευνά της προσφέρει πραγματικά μια μεγάλη και πρωτότυπη συνεισφορά είναι αυτό της ιστορικής κατασκευής της ταυτότητας των «Ελλήνων της Καλαβρίας» και της θεμελιώδους σημασίας της γλώσσας ως επίσημου οργάνου –εσωτερικού και εξωτερικού – της νέας συλλογικής συνείδησης που αναδείχθηκε στην περιοχή από τη δεκαετία του 1970. Η «αφύπνιση της ελληνικότητας» είναι ένα φαινόμενο τεράστιας σημασίας : ομάδες αγροτικών και ποιμενικών πληθυσμών , κληρονόμοι μιας μακρινής ιστορικής κληρονομιάς , θεωρούμενοι γενικότερα , ακόμα και για τη γλώσσα τους ( τα γκρεκάνικα) , άτομα στιγματισμένα από μια «κοινωνική κατωτερότητα» , μετατράπηκαν σιγά-σιγά σε δικαιούχους μιας «ευγενούς πολιτισμικής κληρονομιάς», που ανάγεται στη «Μεγάλη Ελλάδα» .
Γενικότερα μπορούμε να πούμε ότι το βιβλίο της Χριστίνας Πετροπούλου αποτελεί μια άριστη συμβολή στις κοινωνικο-ανθρωπολογικές έρευνες , στην περιοχή της Μεσογείου .
Πέραν της κοινωνικής ανθρωπολογίας που σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης ‘’La Sapienza’’, πραγματοποίησε σπουδές και στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης ‘’Tor Vergata’’, αυτή τη φορά Ονοματολογικές και Γλωσσολογικές σπουδές.
Από τα πολλά συγγράμματά της θα αναφερθώ μόνο σε αυτά που έχουν σχέση με τα Δωδεκάνησα .
- Για τους Αλικαρνασσείς και τους Μουσουλμάνους της Κω
- Γλωσσική και κοινωνική ετερότητα στη Δωδεκάνησο του 20ού αιώνα
Συμπληρωματικά θα πρέπει να αναφέρω ότι στο παρελθόν μετά τη δεκαετία του 1970 ,είχε έρθει στην Κάλυμνο μια ομάδα των ελληνόφωνων της Καλαβρίας , στο πλαίσιο που καθιερώθηκε από Δήμους και Σωματεία της Ελλάδας να καλούν Ελληνόφωνους της Κάτω Ιταλίας προκειμένου να γνωρίσουν τη Μητέρα Πατρίδα. Η ομάδα χόρεψε χορούς και τραγούδησε τραγούδια στη γκρεκάνικη γλώσσα και κατά διαστήματα φώναζαν με χαρά και έβγαζαν την ιαχή «Η γλώσσα μας να ζει» ! Ήταν πράγματι μια ξεχωριστή παρουσία και η κραυγή ακουγόταν με πολλούς συμβολισμούς.
Επίσης, το Λύκειο των Ελληνίδων Καλύμνου περιέλαβε στο ρεπερτόριό του , με κάλαντα απ’ όλη την Ελλάδα και κάλαντα των Ελλήνων της Καλαβρίας. Είναι κάλαντα με μια θαυμάσια ελληνική μουσική, που έρχονται από πολύ μακριά με ένα δικό τους νοσταλγικό χρωματισμό που δικαιώνουν τον τίτλο του βιβλίου «Τα εγγόνια του Ομήρου» .
Για τη συγγραφέα τι άλλο να πω . Πρόκειται για κορυφαία , δυναμική και καταξιωμένη προσωπικότητα στο χώρο της επιστήμης της, αλλά συγχρόνως είναι και φλογερή πατριώτισσα που αφιέρωσε τη ζωή της στην υπηρεσία του έθνους της και δικαιώνει την καταγωγή της .
Προσωπικά, οφείλω στη Χριστίνα Πετροπούλου ένα μεγάλο ευχαριστώ για την τιμή που μου έκανε , με τη θερμή αφιέρωση του βιβλίου της .
Γιάννης Μαύρος
Συνταξιούχος φιλόλογος – Λυκειάρχης
Κάλυμνος
