Όμορφες φωτογραφίες του Νικόλα Σμαλιού από τον εσπερινό της ύψωσης του Τιμίου Σταυρού στο εκκλησάκι της νησίδας Νερά και η ιστορία του από το Γιάννη Χειλά.

1720

Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος εορτάστηκε η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού στο ομώνυμο εκκλησάκι στη νησίδα Νερά απέναντι από τα Βλυχάδια Καλύμνου.

Χθες Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου 2024,παραμονή της Υψώσεως, εκατοντάδες πιστοί ταξίδεψαν με καραβάκια στο γραφική νησίδα ΝΕΡΑ για να παραστούν στον εσπερινό

Δείτε πανέμορφες φωτογραφίες του αγαπητού Νικόλα Σμαλιού από τον χθεσινό εσπερινό

Στη συνέχεια παραθέτουμε το ιστορικό του Σταυρού της Νεράς , όπως το περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια και με γλαφυρό τρόπο ο εκπαιδευτικός, υπεύθυνος του Ναυτικού Μουσείου και συνεργάτης του kalymnos-news.gr Γιάννης Χειλάς

Στο Σταυρό της Νεράς από το Γιάννη Χειλά

 Ανεόρευτα και εγκαταλειμμένα, ποιος ξέρει  για πόσους χρόνους;  τα παμπάλαια, από εποχής τουρκοκρατίας και των πειρατών, μοναστηράκια του Τιμίου Σταυρού και της Ζωοδόχου Πηγής, που βρισκόταν πλάι – πλάι, στο ακατοίκητο νησάκι της Νεράς, το οποίο γεωγραφικά βρίσκεται στα Ν.Α της Καλύμνου,  έξω από τον κάβο της Κεφάλας, και Ν.Δ., του ορμίσκου των Βλυχαδιών. Πολλοί δεν  γνώριζαν καν  ότι ήταν αφιερωμένα στον Σταυρό και στη Ζωδόχο Πηγή. Μόνο οι ψαράδες που μπαινόβγαιναν να λιμανιαστούν στις μεγάλες κοκοσύνες. Τα χρόνια δύσκολα, για τους θρησκευόμενους Καλύμνιους. Τουρκοκρατία, Ιταλοκρατία, πόλεμοι προσφυγιά, ξανά πόλεμοι, ποιος είχε τη δυνατότητα  ν’ αρμενίσει, να φροντίσει και να λειτουργήσει το ξεμοναχιασμένο δισυπόστατο μοναστήρι; Ώσπου το 1946, ο Κλεάνθης Αλεξάνδρου Μαγκλής, σ’ ένα από τα ταξίδια του, με το καΐκι του  φορτωμένο  μέχρι τα μπούνια με αμμοχάλικο,  κινδύνεψε να βουλιάξει από φοβερή τρικυμία, επικαλείται τη βοήθεια του αγίου που το εκκλησάκι του βρισκόταν στο νησάκι της Νεράς. Κατορθώνει να μπάσει το καΐκι μες στο λιμανάκι  και να σωθεί. Σαν κοπάζει η τρικυμία ανεβαίνει στο μοναστηράκι και το βρίσκει σε πλήρη εγκατάλειψη. Τέσσερις τοίχοι, ούτε πόρτα ούτε παράθυρα και κατάφορτο, μέχρι το γόνατο, από κοπριές ζώων, που κάποιοι βοσκοί μετέφερναν στο νησί, απ’ την απέναντι στεριά. Αμέσως παίρνει την απόφαση της ζωής του, «κάνει τάμα» να το φτιάξει, να το λειτουργήσει. Έρχεται σε επαφή με τον παπά της ενορίας του, της Ευαγγελίστριας,  τον παπα – Χούλη, και αρχίζει ο αγώνας. Δουλειά του Μαγκλή ήταν να φορτώνει στο καΐκι του από τους γιαλούς αμμοχάλικα. Άνθρωπος δυνατός, με ηράκλεια δύναμη, κουβάλησε καϊκές το νάμμο στο νησί. «Από τις πλάτες του κτίστηκαν τα πιο πολλά σπίτια στη Κάλυμνο!»  . Ο Κλεάνθης ήταν γνωστός, λόγω της δουλειά του,  στις συντεχνίες των μαστόρων οικοδόμων. Τους προμήθευε με το καΐκι του αμμοχάλικα και υλικά οικοδομής.. Καταφέρνει να τους κάνει κοινωνούς του σκοπού του. Ο καθένας προσφέρει αυτό που μπορεί σε έργο, σε υλικά και οικονομική βοήθεια. Ο ίδιος με την οικογένειά του κουβαλά στο νησί με το καΐκι του  «ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΝΕΡΑΣ» καϊκιές τα υλικά.

Ανήμερα της «Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού» το 1960, αφού ταχτοποιηθήκαν τα μοναστήρια, στο νησάκι της Νεράς και σε υπερυψωμένο λοφίσκο στήνεται – «υψώνεται» – ευλογείται  από τον ιερέα της ενορίας Ευαγγελίστριας παπά – Νικόλα Χούλη και πλήθους πιστών, με λαμπρή Φαναριώτικη  τελετουργία και ύμνους, ο υπερμεγέθης Σταυρός, που από το πέλαγος, ένα γύρω, δηλώνει την παρουσία του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας στο Αιγαίο!  Μια απαράλλακτα, ίδια σε πίστη, σε θρησκευτικά συναισθήματα ενέργεια, από  απλοϊκούς πιστούς, που δεν έχει να ζηλέψει τίποτε σε κατάνυξη  από εκείνη την μεγαλόπρεπη αυτοκρατορική  και πατριαρχική Ύψωση στα Ιεροσόλυμα, με το κλήρο και όλο το λαό να ψάλει δακρυσμένος: «Σώσον Κύριε τον Λαόν Σου και ευλόγησον την κληρονομίαν Σου….» Μετά από τόσους αιώνες «η Ελλάδα,  και η Ορθοδοξία αντιστέκονται και επιμένουν!»
1966. Ο πλωτός γερανός κουβαλώντας ογκόλιθους από τις γύρω ακτές «μολώνει» την μπούκα του μικρού όρμου, δημιουργώντας ένα ασφαλές λιμενικό καταφύγιο για τα πλεούμενα που επισκέπτονταν το ευλογημένο πια νησάκι του Σταυρού της Νεράς, αλλά και τους ψαράδες που εύρισκαν απάγκιο στις κακοσύνες.
 Το γνωστό μεταφορικό παραδοσιακό ξύλινο πλεούμενο «ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ» των αδελφών Κώτη, Στάθη και Γιώργου από τη Σύμη, (παντρεύτηκαν όμως  Καλυμνιές, οικογ. Μαστροβασίλη- Καρελλά και Ζερβού – Σπανού) ξεφορτώνει οικοδομικά υλικά και συνδράμει στις προσπάθειες του Κλεάθη Μαγκλή. Πάνω στα παραλιακά βράχια δημιουργείται προβλήτα πρόσδεσης και ελλιμενισμού των καϊκιών, καθώς και κτίσμα που λειτουργεί ως καφενείο για να μπορούν οι επισκέπτες, να πιουν ένα καφέ, ένα «δροσιστικό» και… ρετσινούλα με θαλασσινούς ψαρομεζέδες, (ιδίως αθερίνα και καλαμάρια) πιασμένους εκείνη τη στιγμή, να σπαρταρούν στο τηγάνι!

Οργανώνονται εθελοντικά συνεργεία  φίλων οικοδόμων, ξυλουργών, εργατών, ενοριτισσών, που σε «εξορμήσεις» ευλάβειας και εκδρομής μετά μπάνιου στα ολοκάθαρα νερά του νησιού, το μοναστήρι ζωντανεύει, νοικοκυρεύεται και αρχίζει να λειτουργεί στη Χάρη του.  Καθαρίζεται και ο περιβάλλων  χώρος, δεντροφυτεύεται, ανοίγεται κατ’ αρχάς μονοπάτι από το λιμανάκι ως το μοναστήρι για να μεταφέρονται τα υλικά. και αργότερα τσιμεντόδρομος με πλατύσκαλα.. Κτίζονται κελιά, ευρύχωρες αυλές, πεζούλια. Το νησί πρασινίζει κι ο χώρος γύρω από το μοναστήρι είναι ένας σωστός παράδεισος. Το όλο έργο, εκτιμάται από τους Καλύμνιους οι οποίοι προστρέχουν, συνδράμουν. Ο Σταυρός της Νεράς καθιερώνεται ως  παγκαλυμνιακό προσκύνημα στη Χάρη του,

           Στο λιμανάκι του Σταυρού θα προσδέσουν επίσης πολλά  σφουγγαράδικα καΐκια, που ξεκινούσαν για το υπερπόντιο σφουγγαράδικο ταξίδι στην Μπαρμπαριά να κάμουν αγιασμό, να πάρουν και τους  «κοψιμιούς» δύτες, που την τελευταία στιγμή δεν ήθελαν να μπαρκάρουν. ‘Εκαναν τους δύστροπους για να πάρουν από τον καπετάνιο το «καπάκι» – κάτι παραπάνω από τα συμφωνηθέντα!

            Ο δυναμικός Κλεάνθης με την οικογένειά του και πλήθος εθελοντών  εργάζονται άοκνα, όλο το χρόνο για να ετοιμάσουν, να ευπρεπίσουν το μοναστήρι, για να υποδεχτούν τους πιστούς, που  με τα βαρκάκια, με τα ψαροκάικά τους – ως και ανεμότρατες – φορτωμένα από την παραμονή θ’ αρμενίσουν, μες στο δροσάτο πουνεντομάιστρο, να προσκυνήσουν τον Σταυρό της Νεράς!

         Το έργο που πέτυχε ο Κλεάνθης Μαγκλής το συνεχίζει σήμερα με ξεχωριστό ζήλο ο γιος του Αντώνης. Μαζί με την οικογένειά του, ολογυρίς του χρόνου επιστατεί, επιβλέπει, μοστορεύει, συντηρεί. Εξάλλου από μικρό παιδάκι, πλάι στον πατέρα του, βίωσε και συμμετείχε στον αγώνα για να ξαναλειτουργήσει ο Σταυρός της Νεράς , το «τάμα» του πατέρα του»!

Το λιμανάκι στο νησάκι της Νεράς. Ψαράδικα πλεούμενα, αλλά και επιβατικά μεταφέρουν πλήθος πιστών από την Κάλυμνο για τον εσπερινό και τη θεία λειτουργία το πρωί. Το θρησκευτικό καθήκον συνδυάζεται με μια θαλάσσια διαδρομή, γιατί όχι και μια ημερήσια εκδρομή με μπάνιο, ψάρεμα, αχινούς και ξεκούραση.
Η προβλήτα, για την πρόσδεση των καϊκιών, έξω ο κυματοθραύστης για προστασία του λιμανιού από τις κακοσύνες είναι έργο του δυναμικού και ακούραστου Κλεάνθη Μαγκλή, ο οποίος κατάφερε να ευαισθητοποιήσει,  και να  κινητοποιήσει την Καλύμνικη κοινωνία (καπεταναίους, ψαράδες, κ.α)  και να πετύχει, με όπλο  την Πίστη του,  να «μετακινήσει όρη, να μερέψει  και ψυχές»! Έφυγε απ’ τη ζωή ευτυχισμένος για το έργο που πέτυχε, με την Χάρη του Τιμίου Σταυρού
  Η θαυματουργός  εικόνα που η σύνθεσή της παρουσιάζει αριστερά Ιεράρχη να υψώνει τον Τίμιο Σταυρό και δεξιά την Παναγία Ζωοδόχο Πηγή,  ανήκει στην οικογένεια  Παντελή Εμμ. Λυμπέρη, μεταφέρεται από την Κάλυμνο για να λειτουργηθεί στο δισυπόστατο ναΰδριο του «Σταυρού της Νεράς» και της «Ζωοδόχου Πηγής». Θα εκκλησιασθεί και  θα  σκορπίσει την ευλογία της στους ευσεβείς που θα την συντροφεύσουν, προσκυνητές στο νησάκι της Νεράς, για τον εσπερινό και την πρωινή θεία λειτουργία της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού.. Η εικόνα  «αλιεύτηκε» από τον σφουγγαρά Δημήρτριο Ι. Γουρλά,  μες στο λιμανάκι της  Νεράς Επιστρέφοντας, μέρες του Σταυρού, από σφουγγαροτάξιδο στα μέρη της Μπαρμπαριάς, αναγκάστηκαν να ελλιμενιστούν από κακοσύνη . Εκεί την είδε να γυαλίζει στο  βυθό, βούτηξε και την έβγαλε. Τα «Κωσταρέλια», δισέγγονο και τρισέγγονό του  (ο Μανώλης με την εικόνα και ο γιος του  Σάββας, με λαμπάδες, πιο μεγάλες απ’ το μπόι τους), με θρησκευτική ευλάβεια συνεχίζουν κάθε χρόνο να την μεταφέρουν στο νησάκι όπου βρέθηκε, ζητώντας τη βοήθεια και τη Χάρη του Τιμίου Σταυρού και για την οικογένειά τους και για όλο τον Κόσμο!

«Σταυρός» ο μήνας που επέστρεφαν τα σφουγγαράδικα καΐκια από το πολύμηνο σφουγγαροτάξιδο στις ακτές της Μπαρμπαριάς (Αίγυπτο, Λιβύη, Τυνησία κ.α.)

                            Πότες θε νά ’ρθει του Σταυρού, να ρθει τ’ Αη- Νικήτα

να ρθουν να ξεμπαρκάρουσι, Καλύμνικα καΐκια

                              Εφύτεψα βασιλικό για σένα Σατσελλάρη,

                      να ρθεις να τον εμυριστείς, εις στου Σταυρού τη Χάρη

                          ………………………………………………..

                         Έχω σου και φραγκόσυκα στον τοίχο κρεμασμένα

                    κι αν δεν έρθεις ως του Σταυρού θα τά βρεις μαραμένα

     ……………………………………………………………………………….

 (  σφουγγαράδικα δίστιχα για το γυρισμό των σφουγγαράδων)