Από την 1η Ιανουαρίου 2026 τίθεται σε εφαρμογή ένα μέτρο με σαφή αναπτυξιακό και κοινωνικό πρόσημο για τα μικρά και ακριτικά νησιά του Αιγαίου. Πρόκειται για τη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ κατά 30% σε 19 νησιά με πληθυσμό έως 20.000 κατοίκους, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και η Κάλυμνος, ένα νησί με έντονη οικονομική δραστηριότητα αλλά και αυξημένο κόστος ζωής λόγω της νησιωτικότητας.
Συγκεκριμένα, από το 2026 ο βασικός συντελεστής ΦΠΑ μειώνεται από το 24% στο 17%, ενώ ο μειωμένος συντελεστής από το 13% στο 9% και τέλος ο υπερμειωμένος από 6% σε 4% (βιβλία, φάρμακα κα) επεκτείνοντας το καθεστώς που ήδη ισχύει σε μεγαλύτερα νησιά όπως η Λέρος, η Λέσβος, η Κως, η Σάμος και η Χίος όπου έχουν συσταθεί και λειτουργούν κέντρα και δομές φιλοξενίας μεταναστών.
Ποια νησιά εντάσσονται στο μέτρο
Στους νέους δικαιούχους περιλαμβάνονται οι δήμοι: Λειψών, Τήνου, Αγαθονησίου, Χάλκης, Μεγίστης (Καστελλόριζο), Καλυμνίων, Νισύρου, Πάτμου, Σύμης, Καρπάθου, Κάσου, Αστυπάλαιας, Λήμνου, Αγίου Ευστρατίου, Ικαρίας, Φούρνων, Οινουσσών, Ψαρών και Σαμοθράκης.
Αναλυτικά ανά περιοχή:
- Δωδεκάνησα: Κάλυμνος (Ψέριμος και Τέλενδος) , Νίσυρος, Πάτμος, Σύμη, Κάρπαθος, Κάσος, Αστυπάλαια, Μεγίστη, Λειψοί, Αγαθονήσι, Χάλκη, Τήλος
- Βόρειο Αιγαίο: Λήμνος, Άγιος Ευστράτιος, Ικαρία, Φούρνοι, Οινούσες, Ψαρά, Σαμοθράκη
Στόχος του μέτρου: Ανάσα για τις τοπικές κοινωνίες
Η κυβέρνηση παρουσιάζει τη μείωση των συντελεστών ΦΠΑ ως ένα αναπτυξιακό εργαλείο, με στόχο την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας, τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και την άμβλυνση των επιπτώσεων της γεωγραφικής απομόνωσης. Για νησιά όπως η Κάλυμνος, όπου το κόστος μεταφοράς αγαθών, πρώτων υλών και καυσίμων παραμένει υψηλό, το μέτρο θεωρείται κρίσιμη παρέμβαση.λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι μέχρι τώρα ήταν “εγκλωβισμένη” μετάξύ Κω και Λέρου που είχαν μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ
Θεωρητικά, η μείωση του ΦΠΑ μπορεί να μειώσει το κόστος παραγωγής, να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα των τοπικών επιχειρήσεων και να συγκρατήσει τις τιμές σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες.
Το κρίσιμο ερώτημα: Θα φτάσει η μείωση στον καταναλωτή;
Ωστόσο, το μεγάλο και διαχρονικό ερώτημα παραμένει: θα μετακυλιστεί η μείωση του ΦΠΑ στις τελικές τιμές ή θα απορροφηθεί από την αγορά;
Η εμπειρία από παλαιότερες μειώσεις ΦΠΑ δείχνει ότι το αποτέλεσμα δεν είναι πάντα αυτονόητο. Σε περιόδους αυξημένου λειτουργικού κόστους – όπως συμβαίνει σήμερα με την ενέργεια, τα ενοίκια και τις μεταφορές – πολλές επιχειρήσεις χρησιμοποιούν τη μείωση του φόρου για να αντισταθμίσουν απώλειες, χωρίς αντίστοιχη μείωση τιμών στα ράφια.
Στην Κάλυμνο, όπου το κόστος ζωής παραμένει υψηλό σε σχέση με το εισόδημα, οι καταναλωτές προσδοκούν πραγματικό όφελος στην καθημερινότητά τους: στα τρόφιμα, στην εστίαση, στις υπηρεσίες και στα βασικά αγαθά. Το κατά πόσο αυτό θα συμβεί εξαρτάται από:
- τον βαθμό ανταγωνισμού στην τοπική αγορά,
- την αποτελεσματικότητα ελέγχων,
- αλλά και τη διάθεση των επιχειρήσεων να περάσουν το όφελος στον τελικό καταναλωτή.
προκειμένου το μέτρο να μην χάσει τον κοινωνικό του χαρακτήρα. Η μείωση του ΦΠΑ από μόνη της δεν αρκεί, εάν δεν συνοδευτεί από την παρακολούθηση της αγοράς, ώστε να διασφαλιστεί ότι το όφελος δεν θα μείνει μόνο σε λογιστικό επίπεδο.
Ένα μέτρο με προοπτική, αλλά και ευθύνη
Η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ στα ακριτικά νησιά, και ειδικά στην Κάλυμνο, αποτελεί αναμφίβολα ένα θετικό βήμα. Δημιουργεί προσδοκίες για τόνωση της οικονομίας και ανακούφιση των νοικοκυριών. Το ζητούμενο, όμως, είναι να μετατραπεί σε χειροπιαστό όφελος για τον πολίτη και όχι απλώς σε μια φορολογική διευκόλυνση χωρίς κοινωνικό αντίκρισμα.
Το 2026 θα δείξει αν η μείωση του ΦΠΑ θα γίνει πραγματικό εργαλείο στήριξης της νησιωτικής ζωής ή αν θα παραμείνει ένα μέτρο με περιορισμένη απήχηση στην καθημερινότητα των κατοίκων. Για την Κάλυμνο και τα υπόλοιπα ακριτικά νησιά, η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι καθοριστικής σημασίας