Του Γεωργίου Δ. Δρόσου
Τις δεκαετίες του 1960 και του 1970, τότε που τα ταξίδια προς τα Δωδεκάνησα και προς Πειραιά, απαιτούσαν υπομονή, αντοχή και… καλή θάλασσα, μια σειρά από πλοία άφησαν ανεξίτηλο το αποτύπωμα τους στην ελληνική ακτοπλοϊκή ιστορία. Ήταν τα πλοία που ένωναν τον Πειραιά με τα νησιά, κουβαλώντας όχι μόνο επιβάτες και εμπορεύματα, αλλά ελπίδες, προσμονές, οικογενειακές στιγμές, καλοκαιρινές αναμνήσεις, ακόμη και μικρές περιπέτειες. Πλοία-θρύλοι, όπως τα «Κανάρης», «Μιαούλης», «Παντελής», «Αικατερίνη» και τόσα άλλα, που για τους νησιώτες δεν αποτελούν απλώς παλιά μεταλλικά σκαριά, αλλά κομμάτια της ζωής τους.
Ήταν η εποχή που οι ταξιδιώτες επιβιβάζονταν μέσα από τις λάτζες, σκαρφάλωναν σε τρεμάμενες σκάλες, έβρισκαν θέση όπου μπορούσαν και μετρούσαν τις ώρες με το ρολόι της καρδιάς. Μέρες που στα λιμάνια των νησιών μπορούσαν να φτάσουν δύο ή και τρία πλοία την ίδια ημέρα, δημιουργώντας μια αίσθηση συνεχούς κίνησης και ζωντάνιας. Οι εταιρείες της εποχής —του Πέτρου Νομικού, του Καβουνίδη, των αδελφών Φουστάνου, του Κώστα Λάτση, του Ευθυμιάδη, της ΛΑΓΑ— έγραψαν η καθεμία το δικό της κεφάλαιο σε μια εποχή που η ελληνική ακτοπλοΐα διαμορφωνόταν και εξελισσόταν.
Με πλοία σπανίως νεότευκτα και συνήθως μετασκευασμένα από πολεμικές υπηρεσίες, προσαρμοσμένα στις ανάγκες των νησιών, οι θαλάσσιες αυτές γραμμές αποτέλεσαν ζωτικό σύνδεσμο για τις τοπικές κοινωνίες. Οι ιστορίες τους, οι μετασκευές τους, τα ταξίδια, τα ατυχήματα αλλά και οι δόξες τους, αποτελούν σήμερα πολύτιμο κομμάτι μιας εποχής που ξυπνά έντονη νοσταλγία.
Στην παρούσα ιστορική αναδρομή επιχειρούμε να φωτίσουμε ξανά τα πλοία αυτά —τα καμάρια της ελληνικής ακτοπλοΐας— μέσα από στοιχεία που έχουν διασωθεί και που εξακολουθούν να συγκινούν όσους τα έζησαν.
Να θυμίσουμε:
1.Τα 3 πλοία της Εταιρείας Πέτρου Νομικού με τα ονόματα ηρώων της Επανάστασης. «ΚΑΝΑΡΗΣ», «ΜΙΑΟΥΛΗΣ» και «ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ»
2. Τα πλοία της εταιρείας Καβουνίδη. «ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ», “ΦΙΛΙΠΠΟΣ», “ΆΔΩΝΙΣ», «ΈΣΠΕΡΟΣ»
3.Τα πλοία της Εταιρείας Φουστάνου. “ΠΑΝΤΕΛΗΣ» και «ΔΕΣΠΟΙΝΑ»
4.Τα πλοία της Εταιρείας Κ. Λάτση. «ΜΙΜΙΚΑ» και «ΡΕΝΕΤΑ»
5.Το πλοίο της Εταιρείας Ευθυμιάδη ‘ΚΝΩΣΣΟΣ’
6. Το πλοίο της Εταιρείας ΛΑΓΑ «ΜΑΡΙΛΕΝΑ”
Υπάρχουν και κάποια άλλα που ίσως να μας έχουν διαφύγει
Παραθέτουμε στοιχεία για τα πλοία αυτά που αντλήσαμε από το το Greek Shipping Miracle, το πρώτο διαδικτυακό μουσείο για τη ναυτιλία.
Τα πλοία της Εταιρείας «Πέτρος Νομικού».
ΜΙΑΟΥΛΗΣ -ΚΑΝΑΡΗΣ- ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ ναυπηγήθηκαν το 1952 και παρελήφθησαν από την Ιταλία ως μέρος της πολεμικής επανόρθωσης που δικαιούνταν η Ελλάδα για τα δεινά που υπέστη στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Αρχικά δρομολογήθηκαν στην γραμμή Πειραιάς-Πάτρα-Πρίντεζι (Βρινδήσιον, όπως αναφερόνταν στις ανακοινώσεις δρομολογίων της εποχής!), και αργότερα δρομολογήθηκαν στα Δωδεκάνησα, Κρήτη και Κυκλάδες
Τα πλοία της Εταιρείας ΚΑΒΟΥΝΙΔΗ
Α.Πλοίο «ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ»Πλοίο 62,50 μέτρων, μια μετασκευασμένη κορβέτα του Πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ
Β. Πλοίο «ΦΙΛΙΠΠΟΣ».Ναυπηγήθηκε το 1940. Το 1955 αγοράστηκε από την Ατμοπλοϊα ΚΑΒΟΥΝΙΔΗ. Ταξίδεψε ως Ακτοπλοικό στα Δωδεκάνησα και ως τουριστικό στην Αδριατική. Στις 23 Φεβρουαρίου υπέστη σοβαρές ζημιές από πυρκαγια που ξέσπασε ενώ επισκευαζόταν στο Κερατσίνι.
Γ.Πλοίο «ΑΔΩΝΙΣ»Ναυπηγήθηκε το 1965. Το 1966 αγοράστηκε από την Ατμοπλοϊα ΚΑΒΟΥΝΙΔΗ. Στις 7 Μαρτίου 1983 υπέστη σοβαρές ζημιές από πυρκαγιά στον Πειραιά.
Δ.Πλοίο «ΕΣΠΕΡΟΣ»Ναυπηγήθηκε το 1943 ως ναρκοθέτης. Το 1962 αγοράστηκε από την Ατμοπλοϊα ΚΑΒΟΥΝΙΔΗ και μετασκευάστηκε σε επιβατηγό.Ανέλαβε υπηρεσία τον Ιανουάριο του 1964 στην ακτοπλοΐα, εκτελώντας δρομολόγια προς Δωδεκάνησα. Την εποχή εκείνη πρέπει να ήταν το μεγαλύτερο και καλύτερο ακτοπλοϊκό. Το δρομολόγιο όμως με το οποίο καθιερώθηκε ήταν το εβδομαδιαίο Βενετία – Κέρκυρα – Πειραιάς – Κάλυμνος – Ρόδος ένα είδος κρουαζιέρας Ένα από αυτά τα ταξίδια του στάθηκε μοιραίο για να έλθει το τέλος του, όταν έξω από την Κω προσάραξε σε αβαθή, οπότε μετά την ανέλκυση του παροπλίστηκε στην Κυνόσουρα για αρκετό χρονικό διάστημα, μέχρι τις 14 Μαρτίου 1980
Τα πλοία της Εταιρείας Αδελφών Φουστάνου.
Α.“ΠΑΝΤΕΛΗΣ» Ναυπηγήθηκε το 1944 ως ναρκαλιευτικό στις ΗΠΑ. Περιήλθε συ\τον ΟΔΙΣΥ μετά το τέλος του πολέμου και χρησιμοποιήθηκε για τον ηλεκτροφωτισμό της Θεσσαλονίκης. Το 1956 αγοράστηκε από την Ατμοπλοϊα Αδελφών Φουστάνου και μετασκευάστηκε σε επιβατηγό. Παροπλίστηκε το 1969.
Β.«ΔΕΣΠΟΙΝΑ»Ναυπηγήθηκε το 1943 ως βοηθητικό ΠΝ στις ΗΠΑ. Περιήλθε στον ΟΔΙΣΥ μετά το τέλος του πολέμου . Το 1950 αγοράστηκε από την Ατμοπλοϊα Αδελφών Φουστάνου και μετασκευάστηκε σε επιβατηγό. Το 1969 πουλήθηκε και μετονομάστηκε σε ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑ
Τα πλοία της Εταιρείας Κώστα Λάτση.
Α. M/V ΜΙΜΙΚΑ Λ.
Ναυπηγήθηκε στη Δανία από τα ναυπηγεία Elsinore SB & E Co το έτος 1949. Ολικό μήκος 114 μέτρα, μέγιστο πλάτος 15 μέτρα, βύθισμα 5,5 μέτρα, μηχανές Twin Screw B & W Diesel 8400 BHP, ταχύτης 20 μίλια.
Αγοράστηκε τέλη Οκτωβρίου του 1969 από τον Κ. Λάτση και στα τέλη του ίδιου έτους έφτασε στην πατρίδα μας. Τα εγκαίνια του πλοίου πραγματοποιήθηκαν στο λιμάνι του Πειραιά, την Παρασκευή 15 Μαΐου του 1970. Δρομολογήθηκε Μάϊο του 1970, κάθε Δευτέρα και Τετάρτη στις 13:30 για Μύκονο – Λέρο – Κάλυμνο – Κω – Ρόδο. και κάθε Σάββατο στις 17:00 για Μύκονο – Κάλυμνο – Κω – Ρόδο μέχρι τον Οκτώβριο του 1977. Τον Απρίλιο του 1978 πουλήθηκε στον ΒΕΝΤΟΥΡΗ και μετονομάστηκε σε ΑΛΚΥΩΝ
Β.ΡΕΝΕΤΤΑ
Ναυπηγήθηκε το 1953.Αγοράστηκε από τον Κώστα Λάτση το 1972. Το 1978 πουλήθηκε σε πλειστηριασμό και μετονομάστηκε σε ΡΟΔΟΣ. Στις 25 Ιουνίου 1978 στη διάρκεια ταξιδιού υπέστη σοβαρές ζημιές από έκρηξη και πυρκαγιά στο μηχανοστάσιο.
Το πλοίο της Εταιρείας ΛΑΓΑ «ΜΑΡΙΛΕΝΑ”
Πρώην “ΚΩΣΤΑΚΗΣ ΤΟΓΙΑΣ’
Στις μετασκευές άλλαξαν οι μέσα χώροι, τα σαλόνια, οι καμπίνες. Έφυγαν οι παλινδρομικές μηχανές και αντικατεστάθησαν με μηχανές Diesel. Έτσι έγινε πιο ευρύχωρο το πλοίο, δεν ήταν ζεστό αφού απομακρύνθηκαν τα καζάνια ατμού. Στις μετατροπές άλλαξε η μορφή της πλώρης και η μορφή της πρύμης για να εμφανιστεί πιο μοντέρνο το πλοίο. Λεγόταν ότι υπήρξε θαλαμηγός κάποιου εξέχοντος Αιγυπτίου
